“พญานาค”

ในความเชื่อของวัฒนธรรมไทย มีการนับถือนาคในลักษณะเป็นเทพแห่งน้ำ และมีความเชื่อว่าในแม่น้ำโขงนั้นมีนาคอาศัยอยู่ ตามตำนาน สัตว์จำพวกงู, แมงป่อง, ตะขาบ, คางคก มีพิษจากพิษที่นาคได้คายทิ้งไว้นอกจากนี้ในความเชื่อของไทยได้แบ่งนาคออกเป็น 4 ตระกูลใหญ่ คือ

1  ตระกูลวิรูปักษ์ เป็นพญานาคตระกูลสีทอง,      

2 ตระกูลเอราปถ พญานาคตระกูลสีเขียว,

3 ตระกูลฉัพพยาปุตตะ พญานาคตระกูลสีรุ้ง,

4 ตระกูลกัณหาโคตมะ พญานาคตระกูลสีดำ

และเชื่อว่านาคสามารถเกิดได้สี่รูปแบบ

       1 โอปปาติกะ เกิดแล้วโตทันที,

       2 สังเสทชะ เกิดจากเหงื่อไคล สิ่งหมักหมม, 

       3 ชลาพุชะ เกิดจากครรภ์ 

       4 อัณฑชะ เกิดจากฟองไข่

ผู้คนที่อาศัยอยู่บริเวณลุ่มแม่น้ำโขงเชื่อว่า แม่น้ำโขงเกิดจากการแถตัวของพญานาค 2 ตน จึงเกิดเป็นแม่น้ำโขงและแม่น้ำน่าน นอกจากนี้ยังรวมถึงบั้งไฟพญานาค โดยมีตำนานว่าในวันออกพรรษาหรือเป็นวันที่พระพุทธเจ้าเสด็จจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ พญานาคแม่น้ำโขงต่างชื่นชมยินดี จึงทำบั้งไฟถวายการเสด็จกลับของพระพุทธเจ้าจนกลายเป็นประเพณีทุกปี